Spina bifida, anne karnında meydana gelen bir durumdur. Hamileliğin ilk ayında ortaya çıkan bu anomali ile bebeğin omurgası oluşum sırasında tamamen kapanmaz, bu nedenle halk arasında “spina bifida hastalığı” olarak bilinir. Bu Türkiye’de 1000 bebekten 3’ünde görülmektedir.
Spina bifida ile omurilik ve sinirler açık omurlar arasında çıkıntı yapar ve çocuğun sırtında bir yumru oluşturur. Bu da vücuttaki belirli işlevleri kontrol eden sinirlere zarar verir. Çocukta kısmi felç, yürüme sorunları, hidrosefali, bağırsak ve mesane sorunları ve ileride skolyoz gibi sorunlar olabilir.
Folik asit eksikliğinin hastalığın ana nedeni olduğuna inanılmaktadır. Bu nedenle gebelik planlayan kadınların bir kadın doğum uzmanına başvurmadan en az 3 ay önce folik asit almaya başlamaları çok önemlidir.
Spina bifida, hamilelik sırasında yapılan kan testleri ve ultrasonlarla bulunabilir. Bu durumla doğan bebekler doğumdan sonraki ilk 35 saat içinde ameliyat edilirse anormalliğin neden olduğu bazı problemlerin önüne geçilebilir.
Ayak hareketlerini etkileyen, idrar ve dışkı kaçırma ve cinsel sorunlara neden olan spina bifida, pediatrik beyin cerrahları, nörologlar, nefrologlar, fizyoterapistler ve rehabilitasyon uzmanları gibi çeşitli disiplinlerden uzmanlar tarafından izlenen ve tedavi edilen çok yönlü bir durumdur. Ameliyat sonrası düzenli takip ile bu çocukların bazı sağlık durumları iyileştirilebilmektedir.
Çeşitleri Nelerdir?
Şiddetine ve yol açtığı sorunlara göre üç tipi olmakla birlikte miyelomeningoselin en şiddetli seyri spina bifida denilince akla gelmektedir. Daha hafif hastalığı olanlar ameliyattan sonra %100 normal bir hayat yaşayabilirler.
Spina Bifida Occulta (SBO)
Bu, hastalığın en yaygın ve en hafif şeklidir. Birçok kişi hastalığın farkında bile değil, başka bir nedenle röntgende görülüyor. Omurga kemiklerinin küçük bir kısmı açıktır, buna kapalı-gizli spina bifida da denir. Bu genellikle rahatsızlığa neden olmaz ve ameliyat gerektirmez.
Bebeğin sırtında bir ben veya tüy görünebilir.
Bazı durumlarda omurilik sıkışabilir ve gerilebilir, buna gergin omurilik sendromu denir. Omurilik burkulmaları sinir sistemini etkileyerek bacak hareketlerinde zayıflığa ve idrar kaçırmaya neden olabilir.
meningosel
Bu en nadir görülen spina bifida türüdür. Beyin omurilik sıvısı bebeğin sırtındaki açıklıktan kese şeklinde çıkar. Ancak çıkıntılı kısımda sinir olmadığı için bu durum ciddi sorunlara yol açmaz. Bu bazı çocuklarda herhangi bir sorun yaratmazken bazı çocuklarda mesane ve bağırsak şikayetleri olabilir. Hidrosefali (beyinde sıvı birikmesi) görülmesi çok nadirdir.
miyelomeningosel
Bu ciddi ve yaygın bir spina bifida türüdür. Omurga kemiklerinden çıkan kese, omuriliğin ve sinirlerin bir kısmını tutar ve sinirler zarar görür. Bu, motor ve omurilikte sorunlara, kısmi felçlere, bacaklarda duyu kaybı ve yürüme zorluğuna, hidrosefali, idrar ve dışkı tutamama, şiddetli böbrek yetmezliği ve skolyoza neden olabilir. Şikayetler hangi sinirlerin etkilendiğine göre farklılık gösterir.
