Son 40 yıl içinde Amerika ‘da gençler arasındaki intihar adedi üç misli artmış. Kaza ve katil vakalarından sonra 14-25 yaşları arası en sık ölüm nedenidir. İntihara teşebbüs adedi intihar adedinden daha fazladır. Fakat bu aile ve ilgililerde bie alaram işaret yaratmalıdır.
İntihar metodlarının başında ilaç içerek intihara teşebbüs gelir. Bunların bir kısmı teşebbüste kalır. Buna karşılık ateşli silahların kolayca ele geçirilmesi nedeniyle intihar ölümleri en çok silahlı oluyor.
Risk faktörleri nelerdir. Depresyon , diğer psikolojik dengesizlikler, uyuşturucu kullanma ve ailede intihar vakaları . Cinsel tecavüze uğramış gençlerde, homoseksüellerde, ailesini terk etmiş olanlarda, ceza evlerinde sık görülür. Bazı gençler mükemmelliyet peşinde koşan tiplerdir. Başarısızlığa uğradıklarında derin depresyona girerler. Bütün bunlara ilave olarak okuldaki sorunlar ki maalesef yurdumuzdaki sık inttiharların nedenlerinden biridir, ailedeki geçimsizlikler ve kavgalar ve nihayet çok sevilen kaybetmek, boşanma gibi derin elem yaratan faktörler de intiharların artmasına neden oluyor.
İstenmeyen gebelik zannedildiği gibi risk faktörü değildir. Gazete, televizyon ve radyodaki hayali olmayan yayımların da intiharı körükleyici etkisi olabilir.
Depresyon maalsesef intihara yol açıyor. O nedenle aile genç çocuktaki değişikliklere örneğin herşeye alakasını kaybetmiş olmasına, aileden ve arkadaşlarından uzaklaşmasına, asabileşmesine, okuldaki başarısızlıklarına kızmak ve hareket yerine, önemle dikkat edip nedenini anlamak gereklidir.
Korunmak için ne yapmalı ? Doktora özellikle kadın hastalıkları uzmanlarına çok önemli görev düşer. Genellikle aile veya genç, intihar lafını ederek gelmez. Doktor genç kızda değişiklikleri anlayıp bu defa açıkça intihar düşüncesi olup olmadığını bulmaya çalışmalıdır. Soracağı sorular kapalı değil bilakis açık ve direkt olmalıdır. Örneğin : sendeki bu arazların bazı gençlere üzüntü ve stres verdiğini gördüm, hayatı gayesiz buluyorlar sende de böyle hisler var mı ? Eğer gencin verdiği cevap olumlu ise biraz ileri giderek, intahar hakkında bir düşüncen var mı ? hiç intahar etmeyi düşündün mü ? Nihayet tine cevaplar o istikamette gelişiyorsa doktor sormalıdır : hiç intihara teşebbüs ettin mi ? bu öneriler Amerikan Doğum ve Kadın Hastalıları kolejinin 1997 Ekim ayında yaptığı önerilerdir. Doktor eğer dikkat etmez bu çok kritik fırsatı kaçırırsa sonuç intihar ile sonuçlanabilir.
Genellikle hastalar tedavileri konusunda üç gruba ayrılırlar.
a- Riski az olanlar : Bu gruptaki genç kızda ölme arzusu vardır fakat herhangi bir planlamada bulunmamıştır. Alkol ve uyuşturucu ile bir alakası yoktur. Bu hastanın ailesine ve sevdiklerine onunla yakın ilgide bulunmaları önerilir ve haftada bir güveni olduğu doktorunu ziyaret eder, ve bu kriz sonuçlanıncaya kadar devam eder. Bir değişiklik olmazsa o zaman ikinci grup yardımlarına sokulur.
b- Orta dereceli riskli hastalar grubudur : Hastada geçmişte ruhi hastalık hikayesi vardır ve intihara teşebbüs etmiştir. Fakat kati bir intahar planı yoktur. Daha ziyade hayali tasarıları olmaktadır. Ancak eğer alkol ve uyuşturucu alıyorsa o zaman risk tabiiki artar. Bu genci eğer aile doktoru kendisinin bu çok ciddi durumla başa çıkabileceğine güveni varsa o aile doktoru, yok eğer ruh hastalıkları uzmanına göndermeyi uygun buluyorsa o uzman tedaviyi üzerine alır.
c- Yüksek riskte olanlar bunlar tamamiyle ruh hastalıklarıdır. Depresyon hastalık derecesindedir. Kati surette intiharı planlamıştır ve intihar metodunu yani silah veya ilacı hazırlanmıştır . Risk bilhassa eğer aileden bir yardım yoksa daha da yüksektir.Eğer hemen bir psikiatrist bulunamazsa hasta derhal acil tedaviye götürülmeli ve tercihen hastaneye yatırılmalıdır.
Bütün bu üç grup için hastaya söylenecek en önemli ve yararlı şey bu durumun geçici olduğunu ve tedavisinin mümkün olduğunu bildirmektir. Yalnız intihar tehlikesi olan her genç durumunun saklanmasını ister. Tıbbın hemen her safhasında hasta mahremiyetine saygı göstermek gerekir. Fakat intahar tehlikesi vakalarında bu değişir. Bu hastalık bir sır olarak saklanamaz ve saklanmaya kalkılırsa elim sonuçlar doğar . Bir defa ailenin ve sevenlerin tetikte olup, intahar için kullanılabilecek her aracı, ilaç, silah gibi , hastadan gizli tutulmalıdırlar. Ayrıca tedavi için birden daha fazla uzmanın durumu ayrıntıları ile bilmesi gerekebilir.
Diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de intahar vakaları artmaktadır. Çocuğunuz için şımardı, aksileşti tembel oldu demeyin onunla konuşun, anlayın bakalım derdi nedir? Bu yalnız intahar vakaları için değil yeni anlaşılan bir sendromu veya hastalığı olan çocuğun dikkat ve konsantrasyonunu kaybetmesi durumu bir doktor tarafından teşhis edilinceye kadar o çocuğun kimbilir evde yaramaz diye ne kadar dayak yediği bilinmez. Çocuğunuzu tanıyın.
